Toon mij uw testament en ik vertel u wie u bent

Column

Dat de mensheid op het gebied van het erfrecht maar wat ‘aankloot’ en niet dag en nacht bezig is met het denken over testamenten is nog wel te begrijpen. Maar ‘verkloot’ het niet op erfrechtelijk gebied! Er zijn immers maar weinig rechtsgebieden waar de mens eigen wetjes en spelregels mag maken. Pak die kans. Maak een testament, een uiterste wil. Laat je van je goede kant zien en ga tot het uiterste, doe het voor de achterblijvers! Doe je best. Bijvoorbeeld op fiscaal gebied. Je hoort ze al terecht zeggen: Opa heeft de kleinkindvrijstellingen niet benut, vreemd. Hij heeft het weer eens…

In een mooi stuk getiteld ‘Geld’, zijn laatste bijdrage in Elsevier in de rubriek ‘Dagelijksheden’ (24 februari 2018), schrijft Remco Campert over z’n bezoekje aan de notaris samen met z’n ge- liefde: ‘Ik begrijp flarden van wat de notaris zegt. Degene die ik liefheb rust niet voor haar alles duidelijk is.’ En verderop: ‘Maar mijn gedachte is egocentrisch. Ik vergeet onze nakomelingen. Die bedenken we graag met ons geld. Verheugde gezichten willen we zien.’

Ik voeg eraan toe dat de nakomelingen zelf ook nog wel eens egocentrisch uit de hoek kunnen komen, indachtig de spreuk: ‘Tante is dood, nu gaan we erven.’ Gelukkig is er meestal als redder in nood ook nog de executeur, de verbinder tussen leven en dood, die ons de zielenroerselen van de overledene nader kan uitleggen. Een tes- tament zonder executeur is nog steeds maar half (erfrechtelijk) werk. Een vermogen in overgang moet je zorgvuldig begeleiden, dat kun je toch niet zomaar uit de lucht laten vallen. Verbind hemel en aarde, wil het uiterste.

Hoewel het allang niet meer altijd is ‘tot de dood ons scheidt’ worden ook huwelijkse voorwaarden steeds belangrijker als een soort van materiële testamenten. Uit fiscaal oogpunt, bij overlijden (onbelast) verkrijgen ‘krachtens huwelijksvermogensrecht’, maar ook met de zekerheid van de contractuele verbondenheid. Huwelijkse voorwaarden zijn immers anders dan testamenten niet (eenzijdig) te herroepen. Dat laatste betekent dat u eindelijk de gedachte kunt loslaten: ik ben ‘hem’ een keer uit het oog verloren…Hij zal toch geen nieuw testamentair bezoekje aan de notaris gebracht hebben? Ik sluit af: Toon mij uw testament en ik vertel u wie u bent.