‘Je testament opstellen? Doe het op tijd!’

Of ze een interessante voorbeeldcasus heeft voor het thema ‘Afwikkeling van een nalatenschap’? Nou, die heeft notarieel juridisch adviseur Jacqueline Trouw wel. In haar praktijk, die ze al sinds 2017 runt, komt ze regelmatig boeiende verhalen tegen. Zoveel zelfs, dat het moeilijk kiezen is. Uiteindelijk valt de keuze op een verhaal waarmee ze duidelijk wil maken hoe belangrijk het is tijdig een testament op te stellen. Zeker wanneer familierelaties niet zo harmonieus zijn.

Tekst: Tanja de Vette

Harmonieus waren de relaties bij de familie Jansen niet bepaald. Drie zussen hadden in het verleden al eens met een geschil bij de rechter gestaan. Met twee broers was al langer amper contact meer. Het overlijden van een tante, die geen testament had opgemaakt, had de verhoudingen nog meer op scherp doen staan. Zo ontstonden de welbekende ‘kampen’.

Pensioen

Toen broer Jan in februari 2019 op 64-jarige leeftijd overleed, ook zonder testament, nam zijn buurvrouw contact op met broer Kees. Zij wist niet wat zij aan moest met de hond van Jan, die alleen achter was gebleven. De vrouw van Jan was lang geleden overleden en ook met haar familie had Jan weinig contact. Jan was sowieso geen allemansvriend; met de buurvrouw sprak hij nog het meeste. Haar had hij vlak na het gedoe rond het overlijden van zijn tante toevertrouwd dat hij nu echt ook eens zelf een testament op wilde gaan stellen. Als hij met pensioen zou gaan, zou hij daar mooi de tijd voor hebben, had hij gezegd. Door zijn onverwachte overlijden haalde hij zijn pensioenleeftijd niet eens.

Uitvaart

Kees nam de hond in huis en regelde de uitvaart. Hij bracht alleen zijn jongste zus Ella op de hoogte. De andere zussen wisten van niets en waren dus ook niet bij de uitvaart aanwezig. Vervolgens moest het huis worden leeggehaald en verkocht en het geld onderling verdeeld worden. Een testament had Jan immers niet. Kees stapte naar een notaris, die Jacqueline inschakelde. Het was inmiddels drie maanden later, de hypotheek liep door. Jacqueline moest proberen niet alleen van Kees en Ella, maar ook van Astrid (69) en Flora (71) een volmacht te krijgen. Dat ze niet hadden geweten van de uitvaart, had de onderlinge verstandhouding niet bepaald geholpen.

Gesprek

Jacqueline besloot een bijeenkomst met alle broers en zussen te organiseren. Voorafgaand aan dit kennismakingsgesprek stuurde zij iedereen een brief met daarin de punten waar zij het over wilde hebben. “Ik kreeg niet direct het vertrouwen, want ik was toch aan komen waaien via Kees”, zegt Jacqueline daarover. Voor de zekerheid vroeg ze de correspondentie op van de erfrechtcasus van de tante. Wie weet dat het haar wat extra informatie op kon leveren om met de familie aan de slag te gaan.

‘Ik maak zelf al lang testamenten, maar pas toen ik er twee jaar geleden eentje voor mijzelf maakte, snapte ik wat iedereen bedoelde.’

Rekening

Tegen haar verwachting in volgde een constructief gesprek en Jacqueline kreeg alle volmachten. Het leeghalen van de woning en de verkoop van huis en inboedel leverden niet veel problemen op. Er bleef nog genoeg over om de uitvaart van te betalen – “die rekening had Kees ook boven op de stapel gegooid” – en iedereen wat na te laten. Jacqueline is zich wel altijd af blijven vragen of Jan dit wel zo gewild had. Wie weet had hij wel een deel na willen laten aan de familie van zijn overleden vrouw? En zus Flora werkte bijvoorbeeld wel mee, maar het was duidelijk dat dit van haar allemaal niet had gehoeven. “Je krijgt een erfenis zonder erom gevraagd te hebben, hè”, zegt Jacqueline. “Je kunt hem wel verwerpen, maar dan gaat ‘ie weer naar je (klein)kinderen.”

Bemiddelaar

Uiteindelijk ontstond toch over van alles nog discussie. Kees wilde bijvoorbeeld dat zijn zussen meebetaalden aan inentingen en voer voor de hond van Jan, terwijl Astrid allerlei dagboeken claimde. Jacqueline ontving steeds meer boze telefoontjes en het behouden van de regie werd haar steeds moeilijker gemaakt. Uiteindelijk liepen de zaken zo hoog op dat Jacqueline een bemiddelaar inschakelde, die de laatste gesprekken rondom de verdeling voerde. Een nieuwe rechtszaak werd op het nippertje voorkomen.

Conclusie

“Het vervelende is dat mensen zoiets een keer mee moeten maken voor ze zelf bedenken: nu ga ik ook echt een testament maken”, aldus Jacqueline. “Het voelt misschien als een soort doodvonnis. Ik maak zelf al lang testamenten, maar pas toen ik er twee jaar geleden eentje voor mijzelf maakte, snapte ik wat iedereen bedoelde. Je moet je inbeelden dat je er niet meer bent. Dat is heel raar.” 

Toch adviseert zij mensen zich over dat gevoel heen te zetten, zeker als problemen binnen de kring van erfgenamen te verwachten zijn. Ze voegt toe: “Het is nooit definitief, want je kunt je testament altijd weer wijzigen.” En ten slotte: “Doe het op tijd! Wachttijden bij de notaris lopen op en voordat het getekend is, ben je ook alweer maanden verder.”

Het voorbeeld is op de praktijk gebaseerd. Omwille van privacy zijn namen en leeftijden gefingeerd.