Samenwonen: dit moet je regelen
Een nieuwe relatie, vlinders in je buik en je hoofd in de wolken. Als het blijvend is, gaan veel stellen op een gegeven moment samenwonen. Wel zo verstandig om dan wat zaken te regelen. Peter Veltman, notaris en notarieel fiscalist bij Elan notarissen in Steenwijk, legt uit waarom. Aan de hand van een paar voorbeelden uit de praktijk lees je hoe je problemen kunt voorkomen.
‘Niets mooiers dan een nieuwe liefde,’ aldus Peter Veltman. ‘Maar als je gaat samenwonen moet je wel weer even met beide benen op de grond komen en wat zaken regelen. Helaas gebeurt dat niet altijd en in mijn dagelijkse werk komen heel wat zaken voorbij waarin er problemen ontstaan omdat er niks op papier is vastgelegd. En dat levert veel extra stress en onvoorziene kosten op.’
Huurhuis
Jan en Karin gaan samenwonen. Beiden hebben een huurhuis. Karin zegt haar flat op en trekt in bij Jan. Als hij na krap 1 jaar door een auto-ongeluk om het leven komt, blijkt dat het huurcontract van het huis nog steeds alleen op zijn naam staat. Ook is er geen samenlevingscontract of testament. Karin heeft dus geen recht op de huurwoning en moet op zoek naar een nieuw huis. De erfenis komt in handen van de wettelijke erfgenamen: de familie van Jan.
‘Een klassiek en treurig voorbeeld’, aldus Peter Veltman. ‘Omdat de relatie nog relatief pril is, regelt het nieuwe stel niks. Dat doen ze vaak pas als er een huis gekocht wordt. Naast de rouw heeft de vrouw nu ook de stress van het moeten vinden van een nieuw huis en de verhuizing. Als ze zich had ingeschreven als medehuurder had dit voorkomen kunnen worden. Een samenlevingscontract had een terugval in inkomen kunnen voorkomen, omdat ze dan ook recht op nabestaandenpensioen had gehad.’
Koophuis en (stief)kinderen
Aicha en Alberto leren elkaar kennen. Aicha is weduwe en heeft twee kinderen van 6 en 8, Alberto is gescheiden en vader van een kind van 5. Het nieuwe stel gaat samenwonen in het koophuis van Aicha, maar heeft nog geen samenlevingscontract en testament gemaakt. Na 2 jaar wordt Aicha ziek en overlijdt.
Peter Veltman: ‘Bij samengestelde gezinnen is de situatie vaak nog veel complexer. De minderjarige kinderen van Aicha komen onder de jeugdbescherming. De Raad voor de Kinderbescherming moet beslissen of de kinderen bij hun stiefvader mogen blijven. Misschien werpt de familie van Aicha zich wel op als potentiële verzorger. Voor de afwikkeling van de nalatenschap zal de rechter moeten beslissen wat in het belang is van de kinderen en wie die afhandeling gaat doen. Het is maar de vraag of het gezin in het huis kan blijven. Als er onvoldoende middelen zijn om de erfbelasting te betalen, zal het verkocht moeten worden. Ook dit had voorkomen kunnen worden door een goed samenlevingscontract en testament waarin de moeder aangeeft wat en hoe het geregeld moet worden voor haar partner en haar kinderen.’
Pensioen
Jan-Willem en Bas wonen al tien jaar samen, maar voeren een aparte financiële huishouding. Het koophuis staat op hun beider naam. Ze delen de lasten voor de hypotheek. Ze hebben geen samenlevingscontract en geen testament. Als Jan-Willem overlijdt, blijkt dat Bas niet is geregistreerd als partner bij het pensioenfonds, terwijl Jan-Willem wel al die jaren de premie voor het nabestaandenpensioen heeft betaald. Bas krijgt dat dus niet en heeft niet genoeg geld om te kunnen blijven wonen. Het huis moet in de verkoop.
‘Ik heb deze zaak aangekaart bij het pensioenfonds waar het hier om gaat,’ vertelt Peter Veltman. ‘Maar die blijft bij het standpunt. De partner is niet aangemeld en er is ook geen samenlevingscontract waarmee aangetoond kan worden dat ze partners waren. En hoewel ik daar moreel van alles van vind, had ik juridisch geen poot om op te staan. Het pensioenfonds houdt zich aan de letter van de wet en hun eigen algemene voorwaarden en dan heb je het nakijken. Had ik deze heren eerder gesproken, dan had ik hen zeker geadviseerd een samenlevingscontract op te stellen en zich bij het pensioenfonds te registreren. Dan had Bas in het huis kunnen blijven wonen.’
Conclusie
Liefde maakt blind, ook voor zaken “die je eigenlijk zou moeten regelen”. Maar laat die blindheid niet te lang duren. Want ook in prille relaties doen zich onvoorziene zaken voor. Als er niks geregeld is, zal dat in veel gevallen leiden tot extra stress bovenop het verdriet om het verlies van de dierbare. Vaak kloppen mensen aan bij een financieel adviseur of notaris als het probleem is ontstaan. ‘Dan is het maar de vraag of er nog iets repareren valt,’ stelt Peter Veltman. ‘Maar al te vaak is dat niet het geval, helaas. De wet is maatgevend en gaat dan voorbij aan het leed dat erdoor wordt veroorzaakt als er niks is geregeld. Mijn advies is dan ook om je te oriënteren en te gaan praten met een adviseur. Die kan je het beste vertellen hoe je dit soort problemen kunt voorkomen.’
(Omwille van privacy zijn namen in de voorbeelden gefingeerd. De voorbeelden zijn op de praktijk gebaseerd.)
