Onze specialisten
Weet u al welk type specialist u nodig heeft? Vind ze gemakkelijk via ons overzicht.
Leestijd: 5 minuten
Wat is erfbelasting?
Hoe werkt erfbelasting?
Wanneer moet je erfbelasting betalen? En hoeveel?
Vrijstelling erfbelasting 2025
Tarieven erfbelasting 2025
Wanneer aangifte erfbelasting?
Wie betaalt de erfbelasting?
Aftrekbare kosten voor de erfbelasting
Internationale situaties en erfbelasting
Hulp nodig? Advies?
Vrijstelling erfbelasting 2024
Tarieven erfbelasting 2024
Erfbelasting is eenvoudig gezegd een belastingheffing over erfenissen: over dat wat iemand krijgt uit een nalatenschap. Precies gezegd is erfbelasting een belasting die geheven wordt als er vermogen van de ene persoon naar de andere gaat door een overlijden. Erfbelasting wordt soms ook nog successierecht genoemd.
Zoals in veel landen het geval is, heft ook Nederland belasting bij de overgang van vermogen door overlijden. In Nederland is bepalend waar de overledene woonde: als deze in Nederland woonde, komt de Nederlandse erfbelasting om de hoek kijken.
De erfbelasting moet betaald worden door degene die ontvangt uit de nalatenschap: de erfgenaam of de legataris (degene die een legaat krijgt). Hij of zij is de belastingplichtige.
Of u als erfgenaam of legataris daadwerkelijk erfbelasting moet betalen, hangt af van allerlei aspecten: de waarde van wat u uit de erfenis krijgt en de relatie tussen u en de overledene zijn daarvan de belangrijkste.
Voor het bepalen van de vraag of en zo ja, hoeveel erfbelasting betaald moet worden, spelen verschillende factoren een rol:
Voor het berekenen van de erfbelasting kijk je dus eerst naar de waarde van de verkrijging per persoon, dan naar de vrijstelling (vanaf welk bedrag erfbelasting) en naar het tarief (het percentage belasting). De vrijstelling en het tarief hangen af van de relatie tussen de erflater en de erfgenaam of legataris.
Stap 1: Waarde voor erfbelasting
Voor de waarde van de verkrijging geldt de waarde in het economisch verkeer op het moment van overlijden. Dat wil zeggen dat gekeken wordt hoeveel de verkrijging zou opleveren als deze verkocht zou worden, de verkoopprijs op de markt. En wel op het moment van overlijden. Ook als de verdeling maanden of zelfs jaren later plaatsvindt. Zeker bij bezittingen die in waarde schommelen, zoals beleggingen, is dat een belangrijk aandachtspunt.
De overledene had een aandelenportefeuille. Op het moment van overlijden was deze € 500.000 waard. De verdeling gebeurt na 6 maanden. De beurzen zijn onderuit gegaan en de portefeuille is nog maar € 400.000 waard. Voor de erfbelasting wordt dan toch € 500.000 belast. Een belangrijk punt om te beseffen en mee te nemen in de overweging of de aandelenportefeuille kort na het overlijden al verkocht of aangepast moet worden.
Schulden of bepaalde offers die de verkrijger moet brengen, mogen worden afgetrokken van de waarde van de bezittingen.
Let op dat ook bij inboedel de verkoopwaarde geldt, en dus niet de verzekerde waarde. De verzekerde waarde is meestal de vervangingswaarde: wat zou het kosten om een nieuwe vergelijkbare tafel te kopen? De tafel die in de keuken van de overledene stond brengt bij verkoop (bijvoorbeeld op Marktplaats) waarschijnlijk minder op.
Waarde woning voor erfbelasting
Als een woning deel is van de nalatenschap, geldt een andere waarderingsregel: hier is de WOZ-waarde bepalend. Dit geldt voor een “eigen woning” (het begrip uit de inkomstenbelasting) en voor andere woningen. Als de woning verhuurd is, is een lagere waarde van toepassing, behalve als degene die het huis krijgt de huurder is.
Ook zijn er specifieke waarderingsregels voor bijzondere verkrijgingen, zoals het erven van het vruchtgebruik of van een onderneming. Meer over de waarde van de verkrijging kunt u lezen in ‘Wie erft wat’ en ‘Hoeveel is de erfenis’.
Stap 2: Vrijstelling erfbelasting
De volgende stap is te bekijken vanaf welk bedrag erfbelasting verschuldigd is. Deze vrijgestelde bedragen zijn van belang voor de vraag hoeveel geld u mag erven zonder belasting te hoeven betalen. Alleen als de verkrijging van een erfgenaam of legataris méér waard is dan de vrijstelling, moet deze erfbelasting betalen. Erfbelasting wordt dus alleen geheven over het gedeelte van de verkrijging dat hoger is dan de vrijstelling.
Weet u al welk type specialist u nodig heeft? Vind ze gemakkelijk via ons overzicht.
Als een erfgenaam 10.000 euro krijgt, en het vrijgestelde bedrag is 2.000 euro, dan moet hij over 8.000 euro erfbelasting betalen. In dit voorbeeld erft de erfgenaam dus € 2.000 belastingvrij.
Hoeveel het vrijgestelde bedrag is, hangt af van de relatie tussen de overledene en degene die iets krijgt uit de nalatenschap (wat ‘zijn’ ze van elkaar?). Dit bedrag wordt jaarlijks aangepast.
Zie de tabel bij het overzicht over erfbelasting voor de precieze vrijgestelde bedragen. Deze bedragen worden jaarlijks aangepast. Het jaar van overlijden is daarbij bepalend.
Kijk hieronder voor de vrijstellingen erfbelasting die gelden bij een overlijden in 2025. Voor de vrijstellingen die gelden bij een overlijden in 2024 vindt u de tabel onderaan deze tekst.
Relatie tot de overledene Vrijstelling bij overlijden in 2025 Echtgenoot € 804.698 Geregistreerd partner € 804.698 Samenwonend partner (let op voorwaarden) € 804.698 Kind € 25.490 Pleegkind € 25.490 Stiefkind € 25.490 Kleinkind € 25.490 Achterkleinkind € 2.690 Kind met een beperking € 76.453 (hiervoor gelden voorwaarden) Ouder € 60.359 (dit bedrag geldt voor een ouder alleen en voor beide ouders samen) Andere erfgenaam, bijvoorbeeld een broer of zus, neef, nicht, niet-familieleden € 2.690
Stap 3: Tarief erfbelasting (de percentages)
U weet nu vanaf welk bedrag erfbelasting betaald moet worden. De volgende vraag is welk tarief van toepassing is. De erfbelasting kent verschillende tarieven, dit zijn percentages die berekend worden over de waarde van de verkrijging boven de vrijstelling (per persoon).
Voor de partner en kinderen geldt een lager erfbelasting tarief dan voor familieleden die verder verwant zijn of mensen die geen familie zijn. Kleinkinderen hebben weer een ander percentage dat daar tussenin ligt.
Bij bedragen onder een bepaalde grens geldt een lager tarief dan voor bedragen daarboven. Dat noemen we ook wel de ‘eerste’ en de ‘tweede’ schijf.
Kijk hier voor de tarieven van 2025. Voor de tarieven die gelden bij een overlijden in 2024 vindt u de tabel onderaan deze tekst.
Waarde verkrijging Partner en kinderen (groep 1 voor de erfbelasting) (Achter) kleinkinderen (groep 1A) Overigen (groep 2) Tot € 154.197 10% 18% 30% € 154.197
en meer 20% 36% 40%
De Belastingdienst heeft een rekentool, waarmee u kunt berekenen hoeveel de erfbelasting is. Bekijk de rekentool op de website van de belastingdienst.
Meestal ontvangt u van de Belastingdienst vanzelf bericht of u aangifte erfbelasting moet doen, of niet. Deze brief wordt vaak verzonden aan de partner of het oudste kind van de overledene. Als u geen bericht krijgt en wél meer dan de vrijstelling erft, dan moet u tóch aangifte doen. U kunt het aangifteformulier dan zelf aanvragen bij de Belastingdienst.
Als er een executeur is, moet hij de aangifte doen en is hij ook aansprakelijk voor het betalen van de belasting.
De aangifte moet binnen 8 maanden na het overlijden gedaan worden. Het is vaak verstandig de aangifte al eerder te doen, of om een voorlopige aanslag te vragen. De belastingrente die de belastingdienst rekent, gaat namelijk meteen na afloop van de 8 maanden in.
Dezelfde termijn van 8 maanden is belangrijk voor het vaststellen of wijzigen van rentes over verkrijgingen uit nalatenschappen, zoals bij de wettelijke verdeling. Als de erfgenamen en langstlevende echtgenoot pas na deze termijn de rente zouden vaststellen of wijzigen, dan wordt dit gezien als schenking.
Een notaris, estate planner of executeur kan u adviseren wanneer u aangifte erfbelasting moet doen en daarbij ook helpen.
Degene die erft, is de belastingplichtige: hij moet de erfbelasting betalen. Er zijn twee bijzondere situaties waar de betaling anders geregeld is.
De eerste uitzondering is de situatie dat de verkrijging “vrij van recht” is gemaakt in het testament van de overledene. Dit gebeurt regelmatig bij legaten en betekent dat degene die de erfenis of het legaat krijgt hierover geen erfbelasting hoeft te betalen: deze belasting worden als kosten van de nalatenschap beschouwd en uit de waarde van de nalatenschap betaald.
De ontvanger van het legaat merkt dan als het ware niets van de erfbelasting, hij ontvangt het ‘netto’. De nalatenschap wel! De erfbelasting die de verkrijger niet hoeft te betalen, wordt namelijk voor de erfbelasting gezien als extra verkrijging. En is op zichzelf óók belast met erfbelasting – te betalen door de nalatenschap, dus door de (andere) erfgenamen.
Legaat vrij van recht
A ontvangt een legaat € 15.000 ‘vrij van recht’ van zijn tante, die in 2025 is overleden. Dit is het bedrag dat A netto moet ontvangen.
De tweede situatie speelt als de “wettelijke verdeling” plaatsvindt: de erflater laat een echtgenoot en een of meer kinderen achter. De langstlevende partner krijgt alle bezittingen van de nalatenschap en moet ook alle schulden van de nalatenschap betalen. Ieder van de kinderen krijgt een geldvordering ter waarde van zijn erfdeel op de langstlevende echtgenoot. In deze situatie moet de achterblijvende partner alle schulden van de nalatenschap voldoen, inclusief alle erfbelasting. De langstlevende partner moet dus de erfbelasting van de kinderen voorschieten.
Bepaalde kosten die gemaakt zijn rond de uitvaart van de erflater mogen worden afgetrokken van de waarde van de nalatenschap, in de aangifte erfbelasting. Het gaat om de volgende kosten:
Wij beschrijven hier de Nederlandse erfbelasting. In internationale situaties kan de belastingheffing flink afwijken. In veel Europese landen is het ook bepalend waar de overledene woonde bij het overlijden, maar in sommige landen werkt het juist andersom: in welk land woont de verkrijger, of in welk land is het onroerend goed gelegen? Ook is de basis voor de erfbelasting niet overal gelijk of spelen er verschillende soorten belastingen rond het overlijden (zoals een meerwaardebelasting naast de erfbelasting).
In internationale situaties is het dus altijd verstandig een professional in te schakelen: een estate planner of een notaris.
Bij het denken over een (nieuw) testament, kan de erfbelasting een belangrijke rol spelen. Er zijn verschillende mogelijkheden waar u gebruik van kunt maken. Een estate planner (vanuit een belasting- of notariële achtergrond) kan u hierover adviseren, juist in meer ingewikkelde situaties. De in erfrecht gespecialiseerde notaris kent de basis van estate planning en kan adviseren over veel voorkomende situaties.
Verder kan het ook ná overlijden verstandig zijn hulp van een estate planner of notaris in te schakelen: voor de afweging van de keuze voor eventuele ongedaanmaking van de wettelijke verdeling, het vaststellen van de rente over de vorderingen uit de wettelijke verdeling of voor de aangifte erfbelasting.
Tot slot kan samenwerking met een financieel planner verstandig zijn om inzicht te krijgen in de financiële situatie na het overlijden en het betalen van de erfbelasting.
Relatie tot de overledene | Vrijstelling bij overlijden in 2024 |
---|---|
Echtgenoot | € 795.156 |
Geregistreerd partner | € 795.156 |
Samenwonend partner (let op voorwaarden) | € 795.156 |
Kind | € 25.187 |
Pleegkind | € 25.187 |
Stiefkind | € 25.187 |
Kleinkind | € 25.187 |
Achterkleinkind | € 2.658 |
Kind met een beperking | € 75.546 (hiervoor gelden voorwaarden) |
Ouder | € 59.643 (dit bedrag geldt voor een ouder alleen en voor beide ouders samen) |
Andere erfgenaam, bijvoorbeeld een broer of zus, neef, nicht, niet-familieleden | € 2.658 |
Waarde verkrijging | Partner en kinderen (groep 1 voor de erfbelasting) | (Achter) kleinkinderen (groep 1A) | Overigen (groep 2) |
---|---|---|---|
Tot € 152.368 | 10% | 18% | 30% |
€ 152.368 en meer | 20% | 36% | 40% |
Beantwoord een aantal vragen om er achter te komen welke specialist u nodig heeft in uw traject.
Dit duurt ongeveer 3 minuten.
Marije de Rooij is familie-adviseur en mediator. Als mediator richt zij zich op uiteenlopende familiezaken, waaronder kwesties rond nalatenschappen en familiebedrijven. Ook begeleidt zij gesprekken tussen familieleden die voor een ingewikkelde juridische of zakelijke kwestie staan en juist een conflict willen voorkomen.
Elke financieel planner heeft wel een casus die hem of haar zal bijblijven. Wij vroegen naar die casus en waarom die zo [...]
In deze serie vragen we bekende Nederlanders wat ze willen doorgeven aan de volgende generatie en wat ze nog willen [...]
Else-Marie van den Eerenbeemt, bekend familie-therapeut en publicist, heeft een kerstboodschap voor iedereen voor wie kerst [...]
Elke financieel planner heeft wel een casus die hem of haar zal bijblijven. Wij vroegen naar die casus en waarom die zo [...]
In deze serie vragen we bekende Nederlanders wat ze willen doorgeven aan de volgende generatie en wat ze nog willen [...]
Else-Marie van den Eerenbeemt, bekend familie-therapeut en publicist, heeft een kerstboodschap voor iedereen voor wie kerst [...]