Onze specialisten
Weet u al welk type specialist u nodig heeft? Vind ze gemakkelijk via ons overzicht.
Legaat
Leestijd: 5 minuten
Kort samengevat
- Een legaat is alleen echt belastingvrij voor erfbelasting als het lager is dan de vrijstelling voor degene die het legaat ontvangt
- Aangifte erfbelasting voor een legaat wordt gedaan door de executeur als die er is, door erfgenamen samen of door de legataris
- Bij een ‘legaat vrij van recht’ moet de erfbelasting door de nalatenschap betaald worden.
- Een ‘legaat vrij van recht’ is niet belastingvrij, maar wel een netto-verkrijging voor de legataris
Erfbelasting legaat
Ook als je een legaat erft, moet je erfbelasting betalen. Het maakt voor de tarieven en de vrijstellingen voor de erfbelasting niet uit of je een legaat krijgt of erfgenaam bent. Als het legaat lager is dan de toepasselijke vrijstelling, ontvang je het legaat belastingvrij.
Wie doet aangifte erfbelasting voor een legaat?
De aangifte erfbelasting kan gezamenlijk of apart gebeuren. Eén van de erfgenamen kan de aangifte doen mede namens de andere erfgenamen en legatarissen (ontvangers van een legaat), of iedere verkrijger kan apart aangifte doen. In praktijk zal de aangifte meestal gezamenlijk of door de executeur gebeuren.
Als er een executeur is, meldt de executeur het legaat aan de legataris, doet de aangifte erfbelasting en betaalt de aanslag uit de nalatenschap. De executeur betaalt dan ook het legaat netto uit.
Als er geen executeur is, moeten de erfgenamen en legatarissen zelf voor de aangifte zorgen (al dan niet met hulp van een professional). Bij apart aangifte doen is het belangrijk dat de erfgenamen er zeker van zijn dat alles daadwerkelijk wordt aangegeven.
Wie de aangifte doet, staat los van wie de erfbelasting moet betalen. De ontvanger van een legaat of van een erfdeel is belastingplichtig en moet dus de erfbelasting betalen.
Als er bijvoorbeeld één erfgenaam is en één legataris (en geen executeur), dan kan de erfgenaam ook de aangifte voor het legaat doen of kan deze met de legataris afspreken dat hij zelf aangifte doet. Ook bij een gezamenlijke aangifte, zal ieder over zijn of haar eigen deel erfbelasting moeten betalen, de legataris dus ook.
Alleen als in het testament staat dat het legaat “vrij van recht” is, is dat anders.
Wat betekent een erfenis of een legaat vrij van recht?
Een erflater kan in zijn testament bepalen dat degene die iets krijgt uit zijn erfenis, daarover geen erfbelasting hoeft te betalen. Daarbij bepaalt hij dat de erfbelasting uit de nalatenschap betaald wordt. Het legaat of de erfenis is niet belastingvrij: er moet wel erfbelasting over betaald worden, alleen niet door de ontvanger, maar door de nalatenschap.
Dit komt vooral regelmatig voor bij legaten. De erflater wil dan dat precies dat bedrag bij de ontvanger terecht moet komen. Of dat iemand de oldtimer of een kunstvoorwerp krijgt, maar daarbij geen rekening van de belastingdienst krijgt. Dat wat de ontvanger netto overhoudt, is dus gelijk aan het legaat genoemd in het testament.
Als de waarde van het legaat groter is dan de vrijstelling, moet er wel erfbelasting betaald worden. Deze wordt bij een legaat vrij van recht betaald door de nalatenschap, dus door de erfgenamen samen.
Voorbeeld
Marijke maakt een testament. Zij benoemt haar kinderen tot haar erfgenamen en Marijke wil dat haar nichtje Anne een bedrag van € 10.000 euro netto ontvangt.
Als zij in haar testament alleen zou bepalen dat Anne een legaat van € 10.000 krijgt, dan moet Anne daar erfbelasting over betalen. Stel dat Marijke in 2025 overlijdt. Anne houdt dan € 7.807 over. Dit legaat kost de boedel (de nalatenschap) in totaal € 10.000.
Als Marijke bepaalt dat het legaat aan Anne vrij van recht is, dan hoeft Anne geen erfbelasting te betalen over het legaat. Zij houdt dus € 10.000 over.
Voor de berekening van de erfbelasting, wordt de erfbelasting die Anne zelf niet hoeft te betalen, maar wel betaald moet worden, meegerekend bij haar totale verkrijging. De € 10.000 wordt gebruteerd. De uiteindelijke belasting wordt geheven over het legaat + de belasting daarover.
De nalatenschap – dat wil zeggen: de kinderen van Marijke als erfgenamen samen – moet over het legaat aan Anne € 3.132 aan erfbelasting betalen. Dit legaat kost de boedel dus in totaal € 13.132. Het bruto-legaat is dus een stuk hoger dan het netto-legaat.
Als Marijke € 13.354 zou legateren aan Anne (niet vrij van recht), dan zou Anne ook € 10.000 overhouden. Maar waarschijnlijk alleen in 2025: in latere jaren zal het iets anders uitpakken, doordat de vrijstellingen jaarlijks aangepast worden.
Nog een voorbeeld
Marijke wil nu een schilderij aan Anne nalaten. Als zij hierbij verder niets bepaalt, moet Anne over de waarde van het schilderij erfbelasting betalen uit haar eigen vermogen. Het schilderij hangt prachtig aan de muur, maar haar spaarrekening neemt af.
Als Marijke het schilderij vrij van recht legateert, dan krijgt Anne het schilderij en hoeft niets te betalen aan erfbelasting. De kinderen van Marijke nemen via de nalatenschap de erfbelasting voor hun rekening. Ook hier moet het legaat gebruteerd worden voor de berekening van de erfbelasting.
Het legaat vrij van recht is dus een manier om een rond bedrag bij iemand terecht te laten komen, of een bijzondere bezitting zonder dat degene die dit erft daar nog belasting over hoeft te betalen. Voor de ontvanger lijkt het dus een belastingvrij legaat, voor de erfgenamen niet.
Gebruik onze keuzehulp
Beantwoord een aantal vragen om er achter te komen welke specialist u nodig heeft in uw traject.
Dit duurt ongeveer 3 minuten.
Auteur Marije de Rooij-Stevenhaagen
Marije de Rooij is familie-adviseur en mediator. Als mediator richt zij zich op uiteenlopende familiezaken, waaronder kwesties rond nalatenschappen en familiebedrijven. Ook begeleidt zij gesprekken tussen familieleden die voor een ingewikkelde juridische of zakelijke kwestie staan en juist een conflict willen voorkomen.
Het Familiediner: “Een ex-moeder bestaat niet”
Al 25 jaar probeert het programma Het Familiediner familieruzies op te lossen — soms met succes, soms niet. Maar wat [...]
De Telegraaf: de wrange nalatenschap van de dood
Erfenissen in samengestelde gezinnen leiden vaak tot conflicten. Nalatenschapsmediation kan helpen om ruzies te voorkomen [...]
Spraakmakers, NPO Radio 1: testamenten steeds complexer
Testamenten worden steeds complexer door veranderende familiebanden en digitale nalatenschappen. Lucienne van der Geld legt [...]
Veelgestelde vragen
Hoe kan ik mijn legitieme portie opeisen?
Hoe weet ik of er een testament is?
Kan ik een schenking door mijn vader voorkomen?
Kan ik mijn kind onterven?
Krijg ik iets uit de erfenis van mijn overleden broer?
Mag ik een andere rente op de schuld aan mijn kinderen afspreken?
Op welke informatie heeft een legitimaris recht?
Vruchtgebruik: wie moet de erfbelasting betalen?
Wanneer wordt een erfenis uitbetaald?
Wanneer wordt een testament voorgelezen of geopend?
Wat gebeurt er als ik de erfenis van mijn moeder verwerp?
Wat is een codicil?
Wat is een erflater?
Wat zijn de kosten voor het laten opmaken van een testament?
Wel of geen erfgenaam zijn
Welke rente geldt over de legitieme portie?
Wie erft als mijn kinderen verwerpen?
Wie zijn de erfgenamen bij het overlijden van een alleenstaande?
Wie zijn de erfgenamen bij het overlijden van een broer of zus?