Erfenis kleinkinderen

Eerder overleden kind
Kunnen nog niet geboren kleinkinderen de erfenis krijgen?
Meer weten? Advies?

Kleinkinderen erven volgens de wet direct van hun grootouders als hun ouder (het kind van de grootouders) al is vooroverleden: omdat het kleinkind de plaats vervult van zijn of haar vader of moeder. Dit geldt ook als een de grootouder het eigen kind onterfd heeft. Als grootouders kun je ook kleinkinderen tot erfgenaam benoemen in een testament. Hieronder leggen we beide situaties uit:

Als er geen testament is, bepaalt de wet wie de erfgenamen zijn. Als iemand kinderen heeft, wijst de wet de kinderen aan als erfgenaam. Maar als een kind van de grootouders eerder is overleden dan de grootouder zelf, dan kan het kind zelf niet meer erven. De wet wijst dan het kind of de kinderen van dat kind aan als ‘plaatsvervuller(s)’. Dus als uw zoon of dochter eerder is overleden dan uzelf, dan krijgen de kleinkinderen de erfenis in de plaats van hun ouder (uw zoon/dochter). Of andersom: als uw vader of moeder al is overleden en oma of opa overlijdt daarna, dan bent u erfgenaam.

De wet bepaalt in welke situaties sprake is van plaatsvervulling. Alleen uw kleinkinderen (de kinderen van uw zoon of dochter) vervullen volgens de wet de plaats van uw overleden kind. Zijn of haar partner erft niet van u als plaatsvervuller, ook niet als de partner de enig erfgenaam was van uw kind.

Ook in een testament kunt u bepalen dat deze regel van toepassing is en uw erfenis dus voor uw kleinkinderen is in zo’n situatie. Let op dat de wettelijke regeling van plaatsvervulling niet automatisch geldt als er een testament is: de regeling moet dus uitdrukkelijk in het testament staan.

Zie voor meer informatie hierover ook het artikel over ‘plaatsvervulling’.

Een echtpaar wil een zogenaamde ‘rampenclausule’ in hun testament opnemen. Stel dat zij samen tegelijkertijd overlijden bij een ongeval, samen met hun twee volwassen kinderen, dan zouden zij willen dat de erfenis wordt verdeeld tussen de broers en zussen van beide echtgenoten, het kind van de zus die al eerder is overleden en de huwelijkspartners van hun eigen kinderen.

Zij vroegen zich af: kunnen wij dan ook personen die nu nog niet in beeld zijn benoemen tot erfgenaam? Met andere woorden: kunnen kleinkinderen die nog niet geboren zijn ook erven? En hoe zit dat voor partners van onze kinderen?

Het is inderdaad mogelijk om personen die nog niet bestaan op het moment van het maken van een testament tot erfgenaam of legataris te benoemen. De belangrijkste beperking is dat zij moeten bestaan op het moment van uw overlijden. Dat geldt ook voor kinderen die al wel verwacht worden, maar nog niet geboren zijn: als dat kind levend ter wereld komt, kan het ook erven.

Ook eventuele toekomstige partners van uw kinderen kunt u tot erfgenaam benoemen, zolang maar duidelijk is wie precies bedoeld is, bijvoorbeeld ‘de echtgenoot van mijn kind ten tijde van mijn overlijden’.

Dus als u voor het ‘rampscenario’ (ook) uw kleinkinderen benoemt, dan krijgen de kleinkinderen die in leven zijn als u overlijdt uw erfenis. Latere kleinkinderen niet (maar in dit scenario – waarin de erflater tegelijk met zijn kinderen overlijdt – worden na het overlijden ook geen kleinkinderen meer verwekt).

Kinderen die bij uw overlijden nog niet bestaan, kunnen niet tot erfgenaam benoemd worden. Wel is het mogelijk hen te betrekken bij een zogenaamde tweetraps-making. Hierbij erft eerst de ene persoon (A) en bij het overlijden van A de tweede persoon (B). A moet wel bestaan op het moment van uw overlijden, B moet pas bestaan als A overlijdt.

Over de vereisten om te kunnen erven, kunt u hier meer lezen.

Een notaris kan u adviseren over het opstellen van een testament. Als u een nalatenschap moet afwikkelen en een kind van de overledene is al eerder overleden, dan zal een notaris in een verklaring van erfrecht moeten vaststellen wie de erfgenamen zijn. Een professioneel executeur kan bij de verdere afwikkeling helpen.