Kunnen stiefkinderen aanspraak maken op de erfenis?

Mijn moeder is hertrouwd. Ik ben haar enige kind. Mijn stiefvader nam vier kinderen mee na een scheiding. Mijn stiefvader is overleden. Mijn moeder is dus de langstlevende. Indien mijn moeder ook overlijdt, wat gebeurt er dan  haar bezittingen? Kunnen haar stiefkinderen daar ook aanspraak op maken?

Bij het overlijden van uw ouder moet gekeken worden naar twee hoofdelementen:

1. de eigen nalatenschap en
2. eventuele vorderingen die de stiefkinderen op haar hebben wegens het overlijden van hun vader.

Voor haar eigen nalatenschap is de eerste vraag of uw moeder een testament heeft. Als zij een testament heeft, zal het testament bepalen wie haar erfgenamen zijn en dus wie haar bezittingen (en schulden) krijgen. Als zij bijvoorbeeld alleen u als haar eigen kind tot erfgenaam heeft benoemd, erven haar stiefkinderen niet van haar. Het kan ook zo zijn dat zij zowel u als eigen kind, als haar stiefkinderen tot erfgenamen heeft benoemd. In dat geval erven haar stiefkinderen wel, samen met u.

Als zij geen testament heeft gemaakt, geldt de wettelijke regeling. U bent dan haar enige erfgenaam. Stiefkinderen zijn geen erfgenaam op grond van de wet en zij kunnen dus geen aanspraak maken op haar erfenis.

Vervolgens is de vraag hoe de nalatenschap van haar echtgenoot, uw stiefvader, was geregeld. Als hier de wettelijke verdeling van toepassing was, zijn al zijn bezittingen en schulden naar uw moeder gegaan en heeft zij een schuld aan de vier kinderen van uw stiefvader. Deze schuld is dan onderdeel van haar nalatenschap (tenzij zij deze al eerder heeft afbetaald). Uiterlijk bij haar overlijden moeten deze schulden worden terugbetaald.

Een voorbeeld:
Uw moeder had een vermogen van 50 en erfde van uw stiefvader nog eens 50: zijn hele vermogen, volgens de wettelijke verdeling. De kinderen van uw stiefvader kregen een vordering op uw moeder van ieder 10. Haar totaal aan bezittingen is dan 100, en zij heeft een schuld aan ieder van de stiefkinderen van 10. Als haar vermogen gelijk blijft tot haar overlijden, dan is haar totale nalatenschap 60 (100 min 40 aan schulden). De nalatenschap moet 40 aflossen aan schulden. Deze 40 gaat dus ten laste van haar bezittingen. Daarvoor doet niet ter zake of er ook nog 40 “over” is van dat wat zij uit de erfenis van uw stiefvader heeft gekregen. De overblijvende 60 vormen haar nalatenschap en zullen dus vererven volgens de wet (naar u) of volgens haar testament (afhankelijk van wat daar in staat).

Tot slot zijn in dat geval de zogenaamde wilsrechten nog van belang. Bij het overlijden van uw moeder, is de vordering die de kinderen van uw stiefvader hebben op uw moeder opeisbaar. De betaling daarvan gebeurt in principe in geld. Als de kinderen van uw stiefvader echter bepaalde spullen willen krijgen die van hun vader geweest zijn, dan kunnen zij eisen dat de betaling van de vordering gebeurt door overdracht van die spullen. Als voorbeeld: uw stiefvader had 4 schilderijen. Deze schilderijen zijn bij zijn overlijden naar uw moeder gegaan, net als de rest van de inboedel van het huis en de overige nalatenschap. De kinderen van uw stiefvader kregen een vordering op uw moeder. Bij het overlijden van uw moeder zijn de schilderijen deel van háár nalatenschap. Stel dat u haar enig erfgenaam bent. U erft alles: al haar bezittingen en schulden. U moet de kinderen van uw stiefvader hun vordering terugbetalen, in principe in geld. Maar als zij betaling in de vorm van die schilderijen wensen, dan moet u de schulden afbetalen door middel van overdracht van de schilderijen.

Een notaris kan uw moeder adviseren over haar testament en samen met haar bekijken of het zo uitpakt als zij wenst. Ook zou uw moeder ervoor kunnen kiezen de schulden aan de stiefkinderen al tijdens haar leven af te betalen, als dat financieel haalbaar is. Daar kan een financieel adviseur eventueel bij helpen.

Meer weten? Onder Wie zijn de erfgenamen en Wie erft wat kunt u meer lezen over de wettelijke verdeling en over stiefkinderen.