Wie krijgt moeders ring? Ruzie over de erfenis
Ruzie over de erfenis. – het komt steeds vaker voor.. En het gaat lang niet altijd over geld. In een artikel in het Financieel Dagblad van 30 januari 2021 leggen Else-Marie van den Eerenbeemt, Fred Schonewille en Luciënne van der Geld waar deze ruzies wel over gaan en wat daarvan de achtergronden zijn. Vanuit de blik van familietherapeut, mediator en echtscheidingsnotaris.
Ruzies om erfenissen gaan op het eerste gezicht vaak over geld. Als familietherapeuten of nalatenschapsmediators in gesprek gaan met de erfgenamen, blijkt het meestal over méér te gaan dan geld of goederen. De oude fiets van vader bijvoorbeeld. “De meningsverschillen hebben amper te maken met hebberigheid, meer met onverwerkte gevoelens van afgunst en rivaliteit en gebrek aan erkenning door de overledene. Weggestopt in beerputten en doofpotten.”, aldus Van den Eerenbeemt.
Ook woede richting de overledene komt regelmatig voor. En ligt gevoelig. Teleurstelling en zich bedrogen voelen strijden met liefde. Dat kan ook tot eenzaamheid leiden.
Verder kunnen er lelijke kanten in mensen omhoog komen, zoals inhalig zijn of toch minder liefdevol dan ze altijd geleken hebben.
Onterven van kinderen leidt ook vaak tot moeilijkheden. Je kunt een kind onterven of zijn erfdeel beperken, maar het houdt nog wel recht op de legitieme portie, het minimum erfdeel. Een behoorlijk deel van de Nederlanders vindt dat het mogelijk zouden moeten zijn volwassen kinderen helemaal te onterven (zie ook een recent gepubliceerd onderzoek hierover). Van den Eerenbeemt is daar fel tegen en vindt het schadelijk. Het leidt tot wantrouwen, bitterheid, frustratie en wraak en werkt generaties lang door. Zij adviseert notarissen ook een wens tot onterving niet zomaar op te nemen in een testament. Bedenktijd en de vraag hoe een erflater herinnerd wil worden in volgende generaties vindt zij verstandig.
Eerste of tweede huwelijk
Erfenisruzies komen tegenwoordig vaker voor. Deels heeft dat te maken met de generatie die nu overlijdt, de babyboomers, die meer vermogen heeft, en dus meer geld om te verdelen. Maar wat ook speelt, is dat deze generatie de eerste generatie was die makkelijker kon scheiden. Hierdoor ontstaan nieuwe familieverhoudingen, die ingewikkelder zijn en tot meer problemen leiden. Zeker in combinatie met het huidige erfrecht, dat weliswaar stamt uit 2003, maar geschreven is voor een samenleving die toen al niet meer bestond.
Zowel Van den Eerenbeemt als Schonewille komen dat tegen in hun praktijk. Dat de hele erfenis volgens de hoofdregel van het erfrecht naar de langstlevende gaat is meestal prima als het de eigen ouder is die overblijft, maar ligt anders als het de stiefmoeder is. Kinderen uit eerste huwelijken kunnen dan de dupe worden of tegen pijnlijke situaties aanlopen.
“Zelfs als je in je recht staat, verlies je altijd als familie.”
Er wordt heel veel vaker geprocedeerd over erfeniszaken, ziet ook Schonewille. Hij meent dat procederen over erfenissen altijd voorkomen moeten worden. “Deze procedures zijn een drama, dat in veel gevallen jaren duurt en waarvan niemand blij wordt. Bovendien kosten zulke rechtszaken veel geld. Zelfs als je in je recht staat, verlies je altijd als familie. Hele nalatenschappen worden aangewend om het eigen gelijk te halen via een rechter.”
Mediation kan veel hiervan voorkomen.
Considerans
Een andere factor die een belangrijke rol kan spelen bij ruzies om nalatenschappen, is onduidelijkheid. Van der Geld licht toe dat gebrek aan duidelijkheid of het uiteenlopen van verwachtingen geheid tot bonje leidt. Mondelinge beloftes die ontbreken in het testament of verwachtingen van een extraatje als lievelingskind.
Om dit te voorkomen adviseert zij om een ‘considerans’ op te nemen in het testament: aanvullende informatie, details en uitleg. Of de inhoud van het testament al bij leven te bespreken, zodat familieleden weten waar ze aan toe zijn.
Een andere tip die zij geeft, is het aanwijzen van een executeur: iemand die zorgt voor de afwikkeling van de erfenis. Zeker als veel familieleden, partners of anderen een rol spelen – ook op de achtergrond – is het prettig als een onafhankelijke partij knopen doorhakt.
Meer lezen?
Het gehele artikel kunt u lezen via deze link naar het Financieel Dagblad.
Wilt u meer lezen over de thema’s die besproken worden in het artikel, lees dan bijvoorbeeld verder bij ‘De hele erfenis naar de langstlevende stiefouder. En wij?‘ of over de considerans.
